Pociągi zdawcze

Wrocławski węzeł kolejowy to ważny punkt kolejowych przewozów towarowych w skali kraju. Oprócz pociągów tranzytowych przejeżdżających przez całą Polskę i dalej do Niemiec i Czech, kursuje tu wiele pociągów krajowych, które kończą swój bieg we Wrocławiu.

Pociągi towarowe kursujące do Wrocławia, kończą swój bieg na stacji Wrocław Brochów, gdzie są one przestawiane i zestawiane w kolejne składy docierające do stacji manewrowych na Dolnym Śląsku.

Następnie uruchamiane są tzw. pociągi zdawcze, które mają za zadanie dowieźć ładunek na wagonach do poszczególnych odbiorców. Pociągi zdawcze można podzielić na rodzaje, zależnie od ich przeznaczenia, a dzielą się na:

• bocznicowe (oznaczenie TKB)
• manewrowe (oznaczenie TKM)
• rejonowe (oznaczenie TKP

Na końcu każdego trzyliterowego oznaczenia znajduje się też litera oznaczająca rodzaj trakcji, jaką na danym odcinku jest prowadzony pociąg (spalinową – S, elektryczną – E, parową – bez litery). Następną literą, tym razem małą, oznacza się przewoźnika, jaki będzie obsługiwać dany pociąg.

Dla przykładu – PKP Cargo oznaczane jest literą „c”. Cały zapis, wraz z obowiązkowym numerem pociągu, może wyglądać następująco: TKMSc 7785 – co oznacza pociąg zdawczy manewrowy obsługiwany trakcją spalinową przez PKP Cargo.

Obecnie ilość takich pociągów uruchamianych we Wrocławiu sukcesywnie maleje, co skutkuje likwidacją punktów zdawczo-odbiorczych, ładowni, oraz bocznic. Mimo tej tendencji, w rejonie Wrocławia wciąż można spotkać wiele pociągów zdawczych przewożących różne ładunki, jak choćby do fabryki Whirpool na wrocławskim Zakrzowie, czy także po odcinku dawno wyłączonym z ruchu pasażerskiego – jak regularny pociąg zdawczy do Sobótki realizowany w wybrane dni tygodnia.

Wiele pociągów zdawczych niekiedy planowo obsługiwanych przez lokomotywę spalinową typu SM42, jest zastępowanych przez lokomotywy elektrycznymi typu ET22, lub EU07, które zostały wycofane z ruchu pasażerskiego. Z drugiej strony – planowa obsługa elektrowozem serii ET22, może być zastąpiona lokomotywą używaną do prowadzenia pociągów pasażerskich.

W zestawieniach listy pociągów używa się oznaczeń terminów zgodnie z powszechnie używanymi na kolei w Polsce, a więc – liter: „D” – oznaczającej termin od poniedziałku do piątku opróćz świąt i „E” – oznaczającej termin od poniedziałku do soboty oprócz świąt. Cyfry od „1” do „7” oznaczają natomiast dni tygodnia.

Pomimo ściśle określonego rozkładu jazdy pociągów towarowych, biorącego pod uwagę konkretne godziny pojawienia się na danym odcinku szlaku, bardzo często zdarzają się odchylenia, lub nawet całkowite odstępstwa. Zatem pociągi te mogą kursować w zależności od potrzeby, godziny kursowania, przepustowości szlaku. Także ich trasy mogą ulec zmianie.

Źródło:

D. Frątczak „Wrocławskie zdawki” na łamach czasopisma byłego wrocławskiego Klubu Miłośników Komunikacji Zbiorowej „Kasownik” nr 4/2006.