Konstal N / 4N

Konstal N to pierwszy tramwaj produkowany po II wojnie światowej w Polsce. Powstał w odpowiedzi na niedobór taboru tramwajowego z którymi borykało się wiele polskich miast. Tramwaje te charakteryzowały się prostą konstrukcją, opartą na bazie niemieckiego tramwaju wojennego, tzw. Kriegsstrassenbahnwagen (KSW), który był zaprojektowany był jako wagon o możliwie nieskomplikowanej konstrukcji, by sprostać gospodarce wyniszczonej działaniami wojennymi w III Rzeszy.

Podjęcie decyzji o produkowaniu uproszczonej kopii tramwaju KSW wynikało z ogromnych strat, jakie poniósł polski przemysł w II wojnie światowej. Produkcję rozpoczęto w roku 1948, lecz z uwagi na brak silników trakcyjnych, początkowo wytwarzano tylko wagony doczepne (typ ND). Wagony silnikowe, oznaczone jako typ „N” zaczęto produkować dopiero rok później. Jego nazwa wywodzi się do słowa „normalizowany” i nie wzięła się bez przyczyny, bowiem konstrukcja i elementy wagonu były zgodne z ówcześnie wprowadzonymi normami. Litera ta stała się później częścią oznaczeń typów tramwajów produkowanych przez Chorzowską Wytwórnię Konstrukcji Stalowych „Konstal”.

  

Tramwaje typu N i 4N były projektowane jako wagony dwustronne i dwukierunkowe. Posiadały więc drzwi po obu stronach wagonu i stanowiska motorniczego na obu końcach wagonu. Masa własna tych wagonów wynosiła 13,5 tony. Stanowisko motorniczego nie posiadało kabiny, lecz było tylko oddzielone kotarą. Wagon o długości 10,4 metra oparty na dwuosiowych wózkach, wyposażony w dwa silniki o mocy 60kW, które pozwalały na rozpędzenie się do prędkości 55km/h. Na pokładzie mogło podróżować 83 pasażerów, przy czym tylko 12 (16 w typie 4N) miało miejsca siedzące. W praktyce, z uwagi na niewydolność systemu komunikacji miejskiej w tamtym okresie, wagonami tymi podróżowało o wiele więcej pasażerów, którzy stali na różnych wystających elementach zewnętrznych wagonu. Tak zatłoczone tramwaje nazywano potocznie „winogronami”.

Tramwaje typu N i 4N posiadały dwa rodzaje hamulców: elektryczne oraz mechaniczne (klockowe), wyposażono go również w piasecznice – urządzenia, które poprzez pociągnięcie jednej z rączek przez motorniczego, powodowały sypanie piaskiem na główkę szyny. Zwiększało to tarcie i umożliwiało wyprowadzenie kół z poślizgu, co przydawało się zwłaszcza jesienią, gdy na torach leżało dużo mokrych liści.

Wagony N produkowano w latach 1948-1956r., zaś nieco zmodernizowaną wersję 4N w latach 1957-1962r. Pierwsze dostawy do Wrocławia nadeszły w 1956r. MPK otrzymało łącznie 49 fabrycznie nowych wagonów silnikowych i 109 doczepnych. W latach 1956-1962 dostarczono wagony typu 4N i 4ND (doczepne), zaś w latach 1964-1969 do Wrocławia trafiły wagony typu N (57 silnikowych i 105 doczepnych) wycofane z Warszawy, co pozwoliło na stopniowo wycofywanie z eksploatacji przedwojennych tramwajów.

 

Od połowy lat 60. wagony typu N i 4N zaczęto sukcesywnie modernizować – m.in. poprzez przebudowę na wagony jednokierunkowe. W miejscu likwidowanego stanowiska motorniczego montowano przetwornicę, która zmieniała napięcie z 600V do 40V. Montowano również akumulatory, elektromagnetyczne hamulce szynowe, niezależne reflektory, światła pozycyjne oraz elektryczne dzwonki. Modernizacjom ulegały też drzwi – w miejsce ciężkich pojedynczych montowano rozsuwane drzwi dwuczęściowe, które od 1967r. wyposażano w silniki elektryczne od wiertarek, połączone za pomocą prostego połączenia łańcuchowego. Wiele tramwajów N i 4N poddano jeszcze poważniejszym modernizacjom, np. zmianie wyglądu tramwaju poprzez zastosowanie innej ściany czołowej.

W latach 80., tramwaje typu N i 4N zaczęto wycofywać z eksploatacji, co miało związek z dostawą nowych wagonów 105Na. Ostatecznie wycofano je z ruchu liniowego w roku 1991. We Wrocławiu zachowano kilka wagonów typu N i 4N – jednym z nich jest „Mikołaj”, czyli wagon N o nr 1336, „Enusia”, czyli wagon nr 1444, oraz wagon o nr 1332. Co najmniej jeden wagon przystosowany jako tzw. wagon gospodarczy posiada także MPK Wrocław.

Zdjęcia tramwajów w Fotogalerii Transportnews
Zdjęcia wnętrz tramwajów typu N / 4N w Fotogalerii Transportnews

Producent
Konstal
Premiera
1948
Produkcja
Chorzów
Pochodne
Konstal N, Konstal 4N, Konstal 4N/1
Typ tramwaju
Jednoczłonowy, wysokopodłogowy, dwukierunkowy
Długość
10400 mm
Szerokość
2163 mm
Wysokość
3310 mm
Szerokość toru
1435 mm
Masa własna
13500 kg
Liczba drzwi
2
Układ drzwi
1-1, 2-2
Liczba kabin
1
Szerokość drzwi
mm
Wysokość podłogi
945/945 mm
Ilość miejsc ogółem
76
Ilość miejsc siedzących
16
Ilość silników
2
Typ silników
prądu stałego
Moc znamionowa
2x 60kW
Moc silników
120 kW
Typ rozruchu
oporowy
Układ rozruchu
oporowy
Odzysk energii
Nie
Hamulce
elektryczny, ręczny (Ackley'a)
Przetwornica
Wirowa
Nastawnik jazdy
korba
Ilość pantografów
1
Pantograf
OTK-1
Kabina motorniczego
Otwarta
Klimatyzacja
Nie
System informacji pasażerskiej
blog comments powered by Disqus
wrocławskie forum komunikacyjne

twitter