Klasyfikacja autobusów
Wg ustawy Prawo o ruchu drogowym, potocznie zwanej kodeksem drogowym, autobus to “pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą”, a uściślając – pojazd którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h.
Potocznie autobusami nazywa się duże pojazdy samochodowe, służące do przewozu grupy osób. Pojazdy te projektowane są lub zbudowane zgodnie z takim przeznaczeniem.
Do prowadzenia autobusu uprawnia prawo jazdy kategorii D, a także kategorii D1 – ale tylko autobusem mieszczącym nie więcej niż 17 osób łącznie z kierowcą. Aby prowadzić autobus z przyczepą, należy posiadać prawo jazdy kat. D + E, lub np. C + E i D. Dla przyczepy lekkiej nie jest wymagane dodatkowe prawo jazdy + E. Kierowca wykonujący przewóz drogowy musi również posiadać świadectwo kwalifikacji wstępnej.
Autobusy muszą posiadać ważne świadectwo homologacji oraz spełniać specjalne warunki techniczne. Świadectwo homologacji wydane w jednym państwie Unii Europejskiej jest ważne we wszystkich pozostałych. Warunki techniczne autobusów, a więc i maksymalne dopuszczalne wymiary, ustala w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw transportu. Warunki są zgodne we wszystkich państwach Unii.
Dopuszczalne parametry autobusów
| Parametr | Maksymalna dopuszczalna wielkość |
| Szerokość | 2,55 m |
| Wysokość | 4 m |
| Długość autobusu dwuosiowego | 13,5 m |
| Długość autobusu o licznie osi większej niż dwie | 15 m |
| Długość autobusu przegubowego | 18,75 m |
| Masa całkowita dwuosiowego autobusu | 18 ton |
| Masa całkowita autobusu przegubowego | 28 ton |
| Nacisk na oś nienapędzaną | 10 t |
| Nacisk na oś napędzaną | 11,5 t |
Opracowano na podstawie: Rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia wraz z późniejszymi zmianami.
W Polsce, maksymalna dopuszczalna prędkość autobusu wynosi 50 km/h w terenie zabudowanym w dzień (godziny 5:00-23:00) i 60 km/h w nocy (23:00-5:00). W terenie niezabudowanym autobus może poruszać się z prędkością 70 km/h, a na drogach dwujezdniowych, ekspresowych i autostradach – 80 km/h. Autobus spełniający specjalne, dodatkowe wymogi techniczne, może poruszać się po drogach ekspresowych i autostradach z prędkością maksymalną 100 km/h.
Każdy autobus musi mieć możliwość poruszania się po pierścieniu o promieniu zewnętrznym 12,5 m i wewnętrznym 5,4 m.
Przewóz osób w przyczepach autobusowych nie jest w Polsce dozwolony.
Klasyfikacje
| Kategoria | Opis |
| M2 | pojazdy do przewozu więcej niż 8 osób wyłączając kierowcę, o dmc mniejszej niż 5 t |
| M3 | pojazdy do przewozu więcej niż 8 osób wyłączając kierowcę, o dmc większej niż 5 t |
| Klasa | Opis |
| Pojazdy o pojemności do 22 pasażerów | |
| A | pojazdy przeznaczone do przewozu pasażerów stojących; pojazd tej klasy ma siedzenia |
| B | pojazdy nieprzeznaczone do przewozu pasażerów stojących; pojazd tej klasy nie ma przestrzeni dla pasażerów stojących |
| Pojazdy o pojemności ponad 22 pasażerów | |
| I | pojazdy, w konstrukcji których przewidziano przestrzeń dla pasażerów stojących |
| II | pojazdy przeznaczone zasadniczo do przewozu pasażerów siedzących, z przestrzenią dla pasażerów stojących nieprzekraczającą powierzchni zajmowanej przez 2 siedzenia |
| III | pojazdy przeznaczone wyłącznie do przewozu pasażerów siedzących |
Klasyfikacje te stosowane są głównie do określania wymogów homologacyjnych i przepisowych. Autobusy dzielimy wg klasyfikacji funkcjonalnej na:
- miejskie – używane w komunikacji miejskiej, cechuje je duża liczba wejść i duży udział miejsc stojących
- podmiejskie – używane w komunikacji podmiejskiej, lub regionalnej. W porównaniu do autobusów miejskich mają większą liczbę miejsc siedzących i mniejszą liczbę miejsc stojących
- międzymiastowe – używane w komunikacji międzymiastowej, posiadają głównie miejsca siedzące. Autobusy te są zazwyczaj wysokopodłogowe.
- kombi – używane w komunikacji międzymiastowej, są dostosowane do kursów turystycznych
- turystyczne – używane w podróży na dużych dystansach, autobusy o podwyższonym pokładzie, dużym bagażniku, mające na swym wyposażeniu m.in. toaletę, minibarek, klimatyzację, video.
- szkolne – czyli potocznie “gimbusy”, używane do dowożenia uczniów do szkół
- specjalne – autobusy specjalnego przeznaczenia, np. więźniarki, lub autobusy do poboru krwi
Obecnie podział między autobusami miejskimi a podmiejskimi nie jest tak wyraźny. Można zaobserwować występowanie autobusów miejskich na liniach typowo podmiejskich, a także odwrotnie – autobusy podmiejskie na liniach miejskich. W krajach zachodnich przeważnie do komunikacji podmiejskiej używa się niskopodłogowych autobusów, które stanowią formę przejściową między autobusem miejskim a podmiejskim.
Podział na autobusy międzymiastowe i turystyczne również nie jest do końca jednoznaczny. Głównym czynnikiem decydującym o rozróżnieniu tych autobusów, jest wysokość podłogi (a co za tym idzie także – pojemność bagażników), ale i jakość wyposażenia. Autobusy będące formą przejściową między autobusami międzymiastowymi a turystycznymi to tzw. “autobusy kombi”, które mogą być wykorzystywane w przewozach międzymiastowych, ale i także do okazjonalnych przewozów turystycznych.
Autobusy dzielą się na klasy grupowane pod względem długości:
- mini (poniżej 8 m)
- midi (około 9-10 m)
- maxi (11-12 m)
- mega (13-15m, oraz przegubowe)
Wraz z wdrażaniem kolejnych generacji autobusów i wprowadzaniem nowych rozwiązań ułatwiających wejście do pojazdu, wykształcił się podział autobusów pod względem wysokości podłogi:
- autobusy wysokopodłogowe
- autobusy średniopodłogowe
- autobusy niskowejściowe
- autobusy niskopodłogowe
Przyjęte zostało, że pojazdy o wysokości podłogi do 35 cm są nazywane autobusami niskopodłogowymi, te mające jeden stopień wejściowy i wysokość podłogi na poziomie 36-75 cm nazywane są autobusami średniopodłogowymi, wysokopodłogowe – od 76 cm, wysokopokładowe – ponad 100 cm, zaś niskowejściowe – w przedniej części mające podłogę o wysokości ok. 35 cm zaś z tyłu – wysoką podłogę.
